Badanie spoin – cel, metody

Spawanie jest najczęściej wykorzystywaną metodą łączenia metalu, używaną w większości zastosowań przemysłowych. Wybiera się ją zarówno ze względu na wysoką wytrzymałość połączenia, jak i stosunkowo niski koszt zużywanych materiałów oraz możliwość szybkiego przeprowadzenia całego procesu od przygotowania powierzchni po ułożenie spoiny. Dla zagwarantowania odpowiedniej jakości spoin niezbędne może być ich dokładne sprawdzenie.

Dlaczego badanie spoin może być potrzebne?

Wykonywanie spoin wiąże się z ryzykiem popełnienia przez spawacza błędów, co w efekcie może doprowadzić do powstawania różnego rodzaju defektów. W wielu sytuacjach mogą one zagrozić trwałości elementu, powodując jego uszkodzenie w następstwie oddziaływania rozmaitych obciążeń albo wpłynąć na znaczne skrócenie trwałości. Sposobem na wychwycenie braków wykraczających poza przyjęty w przypadku konkretnego wyrobu zakres dopuszczalnych odchyleń jest przeprowadzenie badania spoin. Daje to możliwość naprawienia wykonanych spoin oraz zweryfikowania stosowanych procedur czy podniesienia kwalifikacji zatrudnionych spawaczy. Kontrolę przeprowadza się nie tylko bezpośrednio po wykonaniu spoin (czasy badań po spawaniu są ściśle określone – nie przeprowadza się ich bezpośrednio po spawaniu), ale także w trakcie eksploatacji. W takiej sytuacji badanie umożliwia określenie stanu technicznego, zaplanowanie potrzebnej naprawy lub nawet wyłączenie obiektu z użytkowania, jeśli stwierdzone defekty będą bezpośrednio zagrażały bezpieczeństwu.

Jakie metody badań nieniszczących wykorzystuje się podczas sprawdzania spoin?

Wśród metod stosowanych w badaniach nieniszczących spoin spawalniczych znajdują się zarówno te, które są zaliczane do powierzchniowych, takie jak najpopularniejsze z uwagi na niski koszt i szybki czas wykonania badania wizualne (VT) i penetracyjne (PT), a także magnetyczno-proszkowe (MT) oraz za pomocą prądów wirowych (ET), jak i objętościowe. Jeśli chodzi o tę kategorię, to najczęściej stosuje się badania ultradźwiękowe (UT) oraz radiograficzne (RT). Niezgodności, jakie można wykryć przy badaniu spoin to m.in. pęknięcia, pustki, wtrącenia (np. żużle lub tlenki), przeklejenia i braki przetopu, a także niezgodności kształtu i wymiaru (np. podtopienia, nadmierny przetop, przesunięcie brzegów).

Badania spoin wykonuje wiele specjalistycznych firm. Można je zlecić Laboratorium Badań Nieniszczących DRACO z Gdańska, które realizuje usługi tego typu na terenie całego kraju. Wśród stosowanych metod badań NDT znajdują się m.in. badania wizualne, magnetyczno-proszkowe, penetracyjne, ultradźwiękowe, radiograficzne, a także badania prądami wirowymi.